Men har kuni ertalab bobo’mning bog’iga boraman. Bu bog’ bizning mahallaning chetida, kichkina tepalik ustida joylashgan. Bobo’m bu bog’ni ellik yil oldin, men hali tug’ilmasimdan oldin ekkan ekanlar.
Bog’da yigirmata anor daraxti, o’nta olma, va ikkita katta yong’oq bor. Lekin eng sevimli joyim – bu bobo’m o’tqazgan uzumzor. Uzum novdalari eski yog’och ustunlarga chirmashib, salqin ayvon hosil qilgan. Yozning jazirama kunlarida shu yerda o’tirib, bobo’mning yoshligidagi voqealarini tinglayman.
Bobo’m menga doim aytadilarki, har bir daraxt o’z tarixi bilan yashaydi. Masalan, hovlidagi eng katta yong’oq daraxtini ular o’g’illari – mening otam tug’ilgan kuni ekkanlar. Endi bu daraxt shunday ulkanki, soyasi butun hovlini qoplaydi.
Kechagi kun bobo’m menga g’alati bir sir aytdilar. Anor daraxtlarining orasida bitta juda kichkina, nimjon ko’chat bor. Uni bobo’m o’tgan yili ekkanlar, lekin hech kimga aytmaganlar. “Bu sen uchun, jigarim,” dedilar menga past ovozda. “Sen katta bo’lganingda, bu daraxt ham senga o’xshab baquvvat bo’ladi.”
Men har kuni shu kichkina ko’chatni sug’oraman, atrofini o’tlardan tozalayman. Ba’zan unga sekin-sekin gapirib qo’yaman, xuddi bobo’m boshqa daraxtlarga gaplashganday. Negadir ishonaman – bir kun kelib bu anor daraxti ham boshqalariday ulkan va hosildor bo’ladi.
Kechqurunlari, quyosh botishidan oldin, bobo’m bilan birga bog’ni aylanamiz. U har bir daraxtning oldida to’xtab, barglarini tekshiradi, novdalarini silab qo’yadi. Men uning qo’llariga qarayman – qadoq bosgan, tomirları bo’rtib chiqqan. Bu qo’llar ming-minglab kunlar davomida shu yerda mehnat qilgan.
“Bog’bon bo’lish oson emas,” deydilar bobo’m menga tez-tez. “Lekin bog’ – bu umr. Sen ekkan har bir daraxt sening hayoting davomi bo’ladi.” Men bu so’zlarning ma’nosini endi-endi tushuna boshlayapman.
Kecha bobo’m kasal bo’lib qoldilar. Shifoxonaga yotqizishdi. Men bugun ertalab yana bog’ga bordim, lekin bu safar yolg’iz. Anovi kichkina anor ko’chatining oldiga o’tirdim va unga shivirlab dedim: “Tezroq katta bo’l. Bobo’m seni ko’rishni juda-juda xohlaydilar.”