Dadamning ovozi har doim bir xil ohangda yangraydi—sal og‘ir, biroz charchagan, lekin bardavom. U kechqurun uyga kelganida har doim birinchi bo‘lib onamning ismini aytadi. Onam esa peshvoz chiqib, jimgina tabassum qiladi. Bu ularning yillar davomida shakllangan, so‘zlarsiz tushuniladigan tilidek.
Mening bolaligim shovqinli edi. Ko‘chamizda bolalar har kuni to‘plarini tepib, shovqin solib o‘ynardi. Lekin men ko‘proq ichimga berkingan bola edim. Hamma futbol o‘ynab, chang-to‘zonda chopayotganida, men hovlimizdagi eski tok tagida kitob o‘qirdim. O‘sha joy menga o‘zga dunyolarni ochib berardi—mojizalar, sirlar, boshqalar bilmagan hikoyalar.
Bir yoz kuni, biz ko‘chib ketishimizni bildim. Dadam ishlayotgan zavod yopilayotgani sabab, biz shaharga ko‘chib o‘tishga majbur edik. Hovlimizni, tok tagidagi joyimni, hatto derazadan qaraganda tanish bo‘lib qolgan qo‘shnilarning tomlarini ham tark etish kerak edi. Bu g‘oya ichimda nimanidir uzib tashlagandek bo‘ldi.
O‘sha kuni kechqurun, o‘zimni yo‘qotgandek his qilib, hovliga chiqdim. Tok barglari ostida, to‘rtburchak shakldagi yorug‘ oy aks etgan yerga o‘tirdim. Qulog‘imga dadamning ovozi eshitildi. U ichkarida onamga “hammasi yaxshi bo‘ladi” derdi.
Keyin u meni chaqirdi. Yoniga kelganimda, ko‘kragimdan biroz silkitib, jilmaydi:
— Hasanjon, nimaga tushkun bo‘lib qolding?
Javob bera olmadim. Nima ham derdim? Mening bolaligim shu hovli, shu shovqinlar, shu chang-to‘zon edi. U yerdan ketish, go‘yo o‘zimning bir bo‘lagimni yo‘qotishdek edi.
Dadam bir zum jim bo‘ldi, so‘ng osmonga qarab dedi:
— Bilasanmi, daraxtlar ildizlarini qayerga tortishlarini o‘zlari hal qilishmaydi. Lekin qayerga ko‘chirilsa ham, yetarlicha suv va yorug‘lik bo‘lsa, yana yashnayveradi.
U menga tikildi. Bu gaplari oddiy tuyuldi, lekin yuragimga o‘tirib qoldi. Balki men ham, qayerga bormay, yangi joyimda yashnashim mumkinmidi?
O‘sha kecha tongga qadar uxlamadim. Xayollarim titrab, lekin ich-ichimda dadamning so‘zlari uchqun berayotgandek edi.
Ertasi kuni, xuddi bolaligimning ohirgi kuni edi. Men hovlimizga yana bir bor qaradim, tok barglarini ushladim. Keyin esa ilk bor o‘zimga “hammasi yaxshi bo‘ladi” deb pichirlab, dadam bilan shaharga yo‘l oldim.