Samarqandning tor ko‘chalarida Rahmat ismli kitobdo‘st yigit yashardi. U har kuni eski bozor chekkasidagi antikvar do‘konga borar va qadimiy qo‘lyozmalarni o‘rganardi. Uning eng katta orzusi yo‘qolgan qo‘lyozmalarni topish va ularning sirlarini ochish edi.
Bir kuni, kuchli momaqaldiroq ostida, u do‘kondan yana eski kitoblarni titkilayotgan edi. Shu payt momaqaldiroq ovozi ostida bir qog‘oz yerga tushdi. Rahmat uni qo‘liga olib qaradi — u juda eski, nam va yirtiq xat edi. Xatda faqat bir necha so‘z o‘qilardi:
“Yashin tushgan joyga bor, haqiqat seni kutmoqda.”
Bu jumboqli gap yigitni qiziqtirib qo‘ydi. U Samarqand tarixidan bunday sirli yozuvlarga oid hech narsa topa olmadi. Shu kecha yana kuchli momaqaldiroq bo‘ldi. Rahmat shahar tepasidagi eski madrasaning tomidan yashin chaqnayotganini ko‘rdi.
Ertasi kuni u o‘sha yerga bordi. Tomning chetida kuygan tosh bor edi. Uning ostidan kichik, chang bosgan sandiq chiqdi. Sandiqning ichida esa o‘ralgan eski qo‘lyozma bor edi.
U qo‘lyozmani ehtiyotkorlik bilan ochdi va hayratdan qotib qoldi. Unda Samarqandning qadimiy astronomlari va ularning unutilgan ilmiy ishlari haqida yozilgandi. Bu qo‘lyozma yillar davomida yo‘qolgan deb hisoblangan bilimlarni o‘z ichiga olgan edi.
Rahmat olimlarga murojaat qilib, qo‘lyozma sirini ochishdi. Bu kashfiyot butun dunyo olimlarini hayratga soldi.
Endi Rahmat shunchaki kitobsevar emas, balki yo‘qolgan bilimlarni qayta tiklagan inson sifatida tarixga kirdi.