Farg‘ona vodiysining chekkasida joylashgan bir qishloqda Ali ismli yigit yashardi. U doimo hayotdan ko‘proq narsani xohlardi: ko‘proq pul, ko‘proq hurmat, ko‘proq baxt. Ammo qancha harakat qilmasin, hech qachon to‘liq qanoatlanmasdi.
Bir kuni Ali donishmand Matyoqub boboning oldiga bordi va dedi:
— Ustoz, men tinmay ishlayman, pul topaman, lekin doim nimadandir kamlik sezaman. Yuragim hech qachon to‘ymaydi. Nega?
Matyoqub bobo jilmayib, uni qishloq tashqarisidagi bir quduq yoniga olib bordi.
— Mana bu quduqga qara, — dedi u. — Agar unda suv bo‘lmasa, odam tashna qoladi. Lekin faqat bitta quduqni bilish yetarli emas. Hayotda uchta tashnalik bor. Agar ularni qondirmasang, doim qiynalasan.
— Uchta tashnalik? — hayron bo‘ldi Ali.
— Ha, — dedi bobo. — Birinchisi — tananing tashnaligi. Bu ochlik, chanqoqlik va qulay hayot istagi. Buni qondirish qiyin emas, lekin ko‘p odamlar faqat shu bilan kifoyalanadi.
— Ikkinchisi-chi?
— Ikkinchisi — aqlning tashnaligi. Bu bilimga bo‘lgan ehtiyoj. Kimdir boylik orttiradi, lekin aqlini oziqlantirmasa, baribir ich-ichidan bo‘sh bo‘lib qolaveradi.
Ali chuqur o‘ylab qoldi.
— Uchinchi-chi, ustoz?
Matyoqub bobo jilmaydi.
— Uchinchi — qalb tashnaligi. Bu ma’no izlash, yaxshi inson bo‘lish va boshqalarga foyda keltirish istagi. Agar odam faqat o‘zini o‘ylasa, yuragi hech qachon to‘lmaydi. Kimki qalbini ham oziqlantirsa, eng katta baxtni topadi.
Ali bu hikmatni anglab yetdi. U faqat birinchi tashnalikni qondirib kelganini, lekin ikkinchisi va uchinchisini unutganini tushundi.
Shu kundan boshlab u nafaqat boylik orttirishga, balki bilim olishga, odamlar uchun foydali bo‘lishga ham harakat qildi.
Endi u bilardi: chin baxt — uchta tashnalikni qondirgan odamniki.