Shohruh eski buyumlar yig‘ish bilan shug‘ullanar, ayniqsa, sirli va tarixiy narsalarga mehr qo‘yardi. Toshkentdagi antik do‘konlardan birida u har doim xayoliga kelmagan, lekin qalbini tortgan bir narsa bilan to‘qnashdi.
Bu eski, zang bosgan ko‘zgu edi. Ramkasi nozik naqshlar bilan ishlangan, lekin o‘rtasida g‘alati, deyarli sezilmas yozuv bor edi:
“O‘zingni ko‘r, asl kimligingni bil.”
Do‘kon egasi unga ogohlantirdi:
— Bu ko‘zgu oddiy emas, uka. Uni olsang, qaytib qo‘yolmaysan.
Shohruh bu gapga kulib qo‘ydi va baribir sotib oldi. U mistik narsalarga ishonmas, ammo shu ko‘zgu unga qandaydir o‘zgacha tuyuldi. Uyiga kelib, uni mehmonxonaga osdi.
O‘sha kechasi g‘alati narsalar sodir bo‘la boshladi.
U xonasida kitob o‘qiyotgan edi. Ko‘zgu burchakda jim turardi. Birdan xira akslar ko‘rinib ketdi. Avvaliga Shohruh ko‘zlari charchagan deb o‘yladi. Lekin keyin… ko‘zgu ichidagi aks qimirlay boshladi.
Shohruh sekin o‘rnidan turdi va unga yaqinlashdi.
— Bu… mumkin emas… — dedi u pichirlab.
Ko‘zgu ichidagi odam uning o‘ziga o‘xshardi, lekin bir farq bor edi: bu Shohruhning odatdagi aks emas edi. Ko‘zlari qorong‘i, yuragi esa aksda ko‘rinmas, xuddi bo‘shliqday edi.
— Asl sen menman, Shohruh, — dedi ko‘zgu ichidagi qiyofa. — Haqiqiy yuzing shu.
Shohruh qo‘rqib orqaga tisarildi. Yuragi tez urar, aqli esa nima bo‘layotganini tushunolmasdi.
— Bu tush… bu faqat tush…
— Yo‘q, — dedi ko‘zgu ichidagi qiyofa. — Sen ko‘zguga qarab o‘zingni ko‘rishing kerak edi. Endi esa… endi sen qaytib chiqolmaysan.
Birdan xona atrofida shovqin boshlandi, devorlar qaltiradi. Shohruh qochmoqchi bo‘ldi, lekin oyoqlari qotib qolgandi. Ko‘zgu uni o‘ziga torta boshladi. U qo‘llari bilan qarshilik qilmoqchi edi, lekin juda kech edi.
Ko‘zgu ichidan qiyofa chiqib, Shohruhning oldida turardi. U endi haqiqiy olamga kirgan edi. Ammo Shohruh o‘zi endi qayerda edi?
U asta-sekin ortga qaradi. Endi u ko‘zgu ichida edi.
U qichqirmoqchi bo‘ldi, lekin ovozi chiqmasdi.
Ko‘zgu ichidan unga qaragan yangi Shohruh kulimsirab qo‘ydi va chiroqlar o‘chdi.