Xorazmning eski mahallalaridan birida bir qadimiy g‘ishtin uy bor edi. Bu uy haqida mahalliy aholining gap-so‘zi tinmasdi. U yerda kechalari begona ovoz eshitilar, hatto ba’zi odamlar devorlardan so‘nggi ko‘hna qo‘shiq taralayotganini aytishardi.
Bir yigit bu uyning sirini ochishga qaror qildi. U o‘sha joyga yetib kelganida, derazalar va eshiklar shunchalar eskirgan ediki, xuddi bu uy asrlar davomida unutib qo‘yilgandek tuyulardi. Ichkariga kirgach, havoda chang va g‘alati xushbo‘y hid ufurardi. Lekin eng hayratlanarlisi – burchakda chang bosgan dutor yotardi.
U dutorga tegishi bilan, xona ichida mayin ohang tarala boshladi. Bu oddiy musiqa emas edi – bu so‘zsiz qo‘shiq edi, lekin yurakni larzaga solardi. Go‘yo bu sadolar shunchaki kuy emas, balki kimningdir umri davomida ayta olmagan hikoyasi edi.
Birdan eshik ortidan qadam tovushlari eshitildi.
— Bu qo‘shiqni eshitdingmi? — dedi noma’lum ovoz.
Yigit ortiga burilib qaradi. Xonada hech kim yo‘q edi.
— Bu so‘nggi qo‘shiq, — davom etdi ovoz. — Uni eshitgan kishi haqiqatni anglaydi.
Yigit yuragida hayajon bilan dutorga yana bir bor qo‘l tekkizdi. Bu safar tovush yanada aniq eshitildi, va u tushunib qoldi – bu kuyda alam, yo‘qotish va umidsizlik yashiringan edi.
— Bu kimning hikoyasi? — pichirladi u.
Devorlardagi naqshlar titray boshladi. Yigitcha nimadir noto‘g‘ri ketayotganini his qildi. Lekin u endi ortga qaytolmasdi.
Dutor ohangi pasaya boshladi, va xona ichini sukunat qopladi.
— Endi sen ham bu qo‘shiqni unutolmaysan… — dedi ovoz va g‘oyib bo‘ldi.
Tashqarida esa, tun jimjitligi ichida faqat mayin shivir eshitilardi – bu so‘nggi qo‘shiqning hech qachon tugamagan ohangi edi.