Buxoro viloyatining qishloqlaridan birida Azim ismli bir yigit yashardi. Azimning qalbi keng edi, lekin hayoti doimiy ravishda qorong‘uliklar bilan to‘lib ketganini his qilardi. Uning orzulari bor edi, lekin ularni amalga oshirish uchun biror kuchga ega bo‘lmasdi. U har kuni o‘zining eng yaxshi versiyasini topishga intilardi, ammo ichki vahima va tashvishlar unga qarshi turar edi.
Bir kun Azim, bir noaniqlikni his qilgan holda, qishlog‘idagi eng donishmandlardan biri bo‘lgan ustoz, Alisher bobo bilan uchrashdi. Alisher bobo ko‘plab insonlarga qalblarini topish va hayotda yorug‘likni kashf etishda yordam beradigan tajribaga ega edi. Azim o‘zining qorong‘uliklar bilan to‘la hayoti haqida ustozga gapirib berdi.
Alisher bobo uni diqqat bilan tinglab, shunday dedi:
— O‘g‘lim, qorong‘ulikda yashash, o‘z ichki vahimangni yengishdan boshlanadi. Qorong‘ulik nafaqat tashqi dunyoda, balki qalbda ham mavjud. Agar sen o‘z ichingdagi qorong‘ulikni tushunib, undan qochmasdan yuzma-yuz kelsang, sen o‘zingni haqiqiy yorug‘likka olib boradigan yo‘lni topasan.
Azim shubha bilan so‘radi:
— Qorong‘ulikni tushunish? Ustoz, qanday qilib qorong‘ulikni tushunish mumkin?
Alisher bobo jilmayib, shunday davom etdi:
— Qorong‘ulikni tushunish deganda, o‘z ichki qo‘rquvlaring, shubhalaring va iztiroblaringni qabul qilish, ularni yuzaga chiqarish va ularga qarshi turish demakdir. Agar sen ichki qorong‘uligingni tushunsang, u seni yengib o‘ta olmaydi. Har bir insonning ichida yorug‘lik bor, lekin u qorong‘ulikni yengganida namoyon bo‘ladi.
Azim o‘zining ichki qorong‘uligi bilan yuzma-yuz kelishga qaror qildi. U ustozning so‘zlariga amal qilib, ichki qo‘rquvlarini va iztiroblarini anglab, ularga qarshi chiqishga boshladi. U har bir kichik muvaffaqiyatni nishonlab, o‘zining ichki yorug‘ligini topishga intildi.
Bir necha oy o‘tgach, Azim yana Alisher boboning huzuriga bordi. Ustozga qarab dedi:
— Endi men ichki qorong‘uligimni tushundim va uni yengishga muvaffaq bo‘ldim. Qalbingdagi yorug‘likni topganimni his qilaman.
Alisher bobo jilmayib, dedi:
— O‘g‘lim, haqiqiy yorug‘likni topish o‘z ichki qorong‘uligimizni yengishdan boshlanadi. Sen o‘zining haqiqiy kuchini anglab, yolg‘izlikdan chiqding va haqiqiy hayotingni kashf qilding. Endi sen hech qanday qorong‘ulikdan qo‘rqmaysan.
Azim endi o‘zining ichki yorug‘ligini kashf qilib, hayotida har doim nurlanishni davom ettirmoqda. U o‘zining eng katta qo‘rquvlarini yengib, haqiqatga intilish yo‘lini topdi.
Endi Azim biladi: qorong‘ulikni tushunish va unga qarshi turish, haqiqiy yorug‘likni kashf etishning boshlanishi hisoblanadi.