Samarqandning bir qishlog‘ida Anvar ismli yigit yashardi. U juda bilimdon edi, katta orzulari bor edi, lekin har doim bir narsani kutardi. Har safar yangi ish boshlash arafasida u o‘ylardi: “Keyinroq, hozir emas, hali vaqt bor.” Shunday qilib, yillar o‘tdi, lekin u orzulari sari bir qadam ham tashlamadi.
Bir kuni Anvar donishmand Yusuf boboning oldiga bordi va so‘radi:
— Ustoz, men katta maqsadlarim bor, lekin har safar ularni keyinga suraman. Yuragimda qo‘rquv bor. Nima qilishim kerak?
Yusuf bobo kulimsiradi va uni daryo bo‘yiga olib bordi. U yerda toza qumli qirg‘oq bor edi.
— Mana bu yerga qaragin, — dedi bobo. — Qumda qandaydir izlarni ko‘ryapsanmi?
Anvar atrofga qaradi va dedi:
— Yo‘q, hech qanday iz yo‘q.
— Endi yur, bir necha qadam bosib, orqaga qara.
Anvar shunday qildi. Bir necha qadam bosib, orqaga qaradi va qumda o‘z izlarini ko‘rdi.
Yusuf bobo unga qarab dedi:
— Endi tushundingmi? Hayot ham xuddi shunday. Sen qadam bosmasang, orqangda hech qanday iz qolmaydi. Qachonki sen harakat qilsang, natijani ko‘rasan. Orzularing sari yurishing kerak, aks holda ularning hech biri haqiqatga aylanmaydi.
Anvar chuqur o‘ylab qoldi. U hayotidagi barcha kechiktirilgan orzularini esladi. Har safar “keyinroq” degan so‘zni ishlatib, faqat vaqtdan yutqazganini anglab yetdi.
Shu kundan boshlab u harakat qilishni boshladi. Har safar ikkilanib qolsa, u o‘ziga shunday derdi:
— Agar men hozir qadam bosmasam, ortimda hech qanday iz qolmaydi!
Vaqt o‘tib, Anvarning orzulari ro‘yobga chiqdi. Endi u bilardi: hech qanday iz – qadamsiz qolgan yo‘l demakdir.