Xo‘jaobod qishlog‘ida Oqsoqol degan hurmatli bir kishi bor edi. Uning yoshi bir asrga yaqinlashib qolgan bo‘lsa-da, hamon aql-idrok bilan ish tutar, har bir gapini o‘ylab aytar edi. Uning oldiga yoshlar maslahat so‘rab kelishar, hatto keksa odamlar ham undan pand-nasihat olishardi.
Oqsoqolning faqat birgina o‘g‘li bor edi – Botir. Botir yigitligi, uddaburonligi bilan dong taratgan bo‘lsa-da, otasining sabr-bardoshi va o‘ylab ish tutish odatlaridan ancha yiroq edi. U doim tezkor qaror chiqarar, ba’zan sabrsizligi tufayli yo‘l qo‘ygan xatolaridan pushaymon bo‘lar, lekin baribir o‘ziga ishonchi baland edi.
Bir kuni Oqsoqol Botirni yoniga chaqirdi.
— O‘g‘lim, — dedi u mayin ovozda, — men keksayib qoldim. Endi bu qishloqni sen boshqarishing kerak. Lekin esingda bo‘lsin, dono rahbar bo‘lish uchun shoshilmaslik kerak. Senga bir vasiyatim bor.
Botir otasining gapiga diqqat bilan quloq soldi. Oqsoqol qulog‘iga yaqinlashib shivirladi:
— O‘zingdan oldin har doim “Necha qadam tashlasam, natijasi qanday bo‘ladi?” deb so‘ra. Shunda adashmaysan.
Botir otasining bu gapidan hayratlandi. Lekin bu maslahati unga oddiy tuyuldi. “Bu qadar sodda gapni nega bu qadar sir tutib aytdi?” deb o‘yladi.
Oqsoqol vafot etdi, Botir esa qishloq boshlig‘i bo‘ldi. Dastlab hamma ishlar yaxshi ketayotgan edi. Lekin bir kuni unga yaqinlashib kelgan yigitlardan biri:
— Bizning qo‘shnimiz boshqa qishloq bilan kelishmovchilikka tushibdi. Agar hoziroq ularni jazolamasak, bu yerda tartib buziladi! — dedi.
Botir shoshilib, askarlarni to‘pladi va qo‘shni qishloqqa yurish boshladi. Lekin yo‘l-yo‘lakay birdan otasining vasiyatini esladi:
“Necha qadam tashlasam, natijasi qanday bo‘ladi?”
U bir lahza o‘ylab qoldi. Agar hozir jang boshlansa, necha odam nobud bo‘ladi? Qanday oilalar vayron bo‘ladi? Masalani tinch yo‘l bilan hal etib bo‘larmikan?
Shunda u askarlariga qo‘shni qishloq sardorini chaqirishni buyurdi. Ular kelishib, muammoni urushsiz hal qilishdi.
Botir otasining vasiyatining haqiqiy ma’nosini tushundi. O‘shandan buyon har qanday qaror qabul qilishdan oldin bir lahza to‘xtab, otasining so‘zlarini esladi. Va natijada u qishloqni uzoq yillar adolat bilan boshqardi.