Farg‘ona vodiysining chekka qishloqlaridan birida Siroj ismli yigit yashardi. U bolaligidan juda qiziquvchan edi. Har qanday sirli narsalar uni o‘ziga tortar, odamlardan eshitgan g‘ayrioddiy hikoyalarni chin deb bilardi.
Bir kuni u qishloqdagi eng keksa kampir Xosiyat onadan shunday gap eshitdi:
— Daryoning narigi tomonida bir oltin qarg‘a yashaydi. Kim uni qo‘lga kiritsa, butun umr baxtli va boy bo‘ladi.
Bu gapni eshitgan Sirojning yuragi qattiq ura boshladi. U bu qarg‘ani topib, hayotini o‘zgartirishni istadi.
Tong saharda u daryo bo‘yiga bordi va narigi qirg‘oq tomon qaradi. U yerdagi baland daraxt shoxida bir parcha narsa yaltirayotgan edi. “Bu oltin qarg‘a bo‘lishi kerak!” deb o‘yladi u va daryoni kechib o‘tishga qaror qildi.
Daryo suvi tez va sovuq edi. Siroj zo‘rg‘a narigi qirg‘oqqa yetib bordi. U daraxtga yaqinlashdi va shoxlarga qaradi…
Ammo u yerda oltin qarg‘a emas, oddiy qarg‘a o‘tirardi. Faqat quyosh nuri uning patlariga tushib, yaltirayotgan edi.
Siroj hafsalasi pir bo‘ldi. U daryoni yana qaytib kechib o‘tdi va Xosiyat onaning oldiga bordi.
— Oyi, bu qarg‘a haqiqatan ham oltindan emas ekan!
Kampir kulimsirab dedi:
— Men shuni bilardim. Ammo sen nimani tushunding?
Siroj biroz o‘ylanib javob berdi:
— Ba’zan biz baxtni uzoqdan izlaymiz. Oltin deb o‘ylagan narsamiz oddiy bo‘lib chiqadi.
Xosiyat ona bosh irg‘adi:
— Ha, bolam. Haqiqiy boylikni izlash uchun uzoqqa borish shart emas. U sening yuragingda, mehnatingda va aqlliligingda.
Siroj shu kundan boshlab boylikni tashqaridan emas, ichki dunyosidan izlashni o‘rgandi. Va haqiqiy baxtni topdi.