Xorazmning chekka qishloqlaridan birida Rustam ismli yigit yashardi. U o‘tkir aql egalari qatorida bo‘lsa-da, boylik orttirish uchun mehnat qilishni yoqtirmas, oson yo‘l bilan pul topishni istardi.
Bir kuni u qishloqda hamma hurmat qiladigan donishmand Eshon boboning boy va saxiy ekanligini eshitdi. Uning xonadonida katta sandiq borligi, unda behisob tillolar yashiringanligi haqida mish-mish yurardi.
Rustam sandiqni qo‘lga kiritish rejasini tuzdi. Tun bo‘yi poylab, nihoyat, barchasi tinch ekanligiga ishonch hosil qilib, Eshon boboning uyiga yashirincha kirdi.
Sandiq xonaning qoq o‘rtasida turardi. Rustam asta-sekin unga yaqinlashdi, lekin u ochmoqchi bo‘lgan paytida xona yoritilib, Eshon bobo uning oldida paydo bo‘ldi.
— Bolam, nimani izlayapsan? — dedi u xotirjam ovozda.
Rustam dahshatdan qotib qoldi. Lekin o‘zini yo‘qotmadi va chinini aytishga qaror qildi.
— Men sandiq ichidagi tillolarni olishga keldim…
Eshon bobo jilmaydi.
— Yaxshi, unda uni ochib ko‘r.
Rustam hayron bo‘lib sandiqni ochdi va ichidan faqat eski qog‘ozlar chiqdi. Ulardan biri ustida quyidagicha yozilgan edi:
“Eng katta boylik – halol mehnatdir. Oson topilgan boylik tez yo‘qoladi, ammo ilm va mehnat bilan topilgan narsa hech qachon yo‘qolmaydi.”
Rustam chuqur o‘ylanib qoldi. Eshon bobo esa unga dedi:
— Sen meni talash uchun kelding, lekin men senga hayotning eng katta boyligini – haqiqatni berdim. Endi sen o‘zing bilasan, qaysi yo‘lni tanlashni.
O‘sha kundan boshlab Rustam o‘g‘rilik qilishdan voz kechdi. U tirishqoqlik bilan ilm va hunar o‘rganishga kirishdi. Yillar o‘tgach, u ham hurmatli insonga aylandi. Endi u yaxshi bilardi: eng katta boylik – insonning mehnati va halolligidadir.