Qashqadaryo vodiysida, dov-daraxtlar orasida yashiringan Kumush Daryo oqib o‘tardi. Bu daryo haqida ko‘p afsonalar yurardi. Aytilishicha, uning suvini ichgan odam hech qachon yolg‘on gapira olmas ekan. Lekin eng sirli gap shuki, har yili faqat bir kecha – to‘lin oy tunda – daryo yuzida sirli aks paydo bo‘larkan.
Bu afsonaga qiziqqan bir yigit daryoga borishga qaror qildi. U tun bo‘yi daryo bo‘yida kutdi. Oy nurida daryo sathi kumushdek tovlanar, mayin shabada esa daraxtlarni ohangdor shivirlarga chorlardi. Nihoyat, tun yarmida suv yuzida bir tasvir paydo bo‘ldi.
Tasvirda qadimiy shahar gavdalangan edi. Uning gumbazlari osmonga intilar, tor ko‘chalari esa xuddi bugungidek tirikday tuyulardi. Yigit hayratdan nafasi ichiga tushib ketdi. Lekin eng g‘alatisi shundaki, u daryo ichidan o‘zining ko‘zlarini ko‘rdi.
— Kim bu yerdan o‘tgan bo‘lsa, haqiqatni qabul qilishi kerak, — deb eshitildi noma’lum ovoz.
Yigit atrofga alangladi, lekin hech kimni ko‘rmadi.
— Sen haqiqatni izlab keldingmi?
U dadil bosh irg‘adi.
— Unda daryoning sirini ochish uchun o‘z aksing bilan yuzma-yuz turishing kerak…
Yigit suvga yaqinlashdi va uning aksiga tikildi. Shu payt daryo yuzasi to‘lqinlanib, uni ichiga torta boshladi!
U suv ostida g‘aroyib dunyoga tushib qoldi. Atrofda qimmatbaho toshlardan qurilgan shahar, moviy gumbazlar va oltin yo‘laklar yaltirar edi. Biroq hech kim yo‘q edi.
Faqat daryo ostidan kelayotgan ovoz eshitildi:
— Bu shahar haqiqat izlaganlar uchun ochiladi. Lekin faqat haqiqiy jasorat egasi undan qayta chiqa oladi…
Yigit yuragini mahkam ushlab, yo‘lida davom etdi. Uning orqasida esa daryo sirli tovlanishda davom etardi.