Ko‘rinmas Dushman
Qadimiy Xivada Shodmon ismli yigit yashardi. U kuchli, aqlli va jasur edi, lekin doimo bir narsadan nolirdi: uning hayotida to‘siqlar juda ko‘p edi. Har safar biror ish boshlasa, nimadir uni orqaga tortardi. U muvaffaqiyatga erishishni xohlardi, lekin har doim nimadir yo‘lida g‘ov bo‘lardi.
Bir kuni Shodmon donishmand Ubaydulla boboning oldiga bordi va dedi:
— Ustoz, men ko‘p harakat qilaman, lekin doim to‘siqlarga duch kelaman. Go‘yo nimadir meni orqaga tortayotgandek.
Ubaydulla bobo jilmayib, unga qalin qog‘oz va qalam berdi:
— O‘tir va hayotingdagi eng katta dushmaningni tasvirlab ber. Kim seni orqaga tortayotgani haqida yoz.
Shodmon qalamni oldi va o‘ylab qoldi. U birinchi bo‘lib omadni ayblamoqchi bo‘ldi, keyin boshqalarni, jamiyatni, hatto oilasini ham. Lekin hech biri aniq dushmandek tuyulmadi. Oxiri u hafsalasi pir bo‘lib, qog‘ozga faqat bitta so‘z yozdi.
“Men”
Ubaydulla bobo qog‘ozga qaradi va kulimsiradi:
— Mana, sening eng katta dushmanning!
Shodmon hayratda qoldi.
— Sen to‘siqlarni tashqaridan izlayapsan, lekin ularning ko‘pi sening ichingda. Ikkinchi fikrlar, qo‘rquv, dangasalik, shubha — bularning barchasi seni orqaga tortadi. Agar sen o‘z fikrlaringni yengmasang, tashqi to‘siqlarni ham yenga olmaysan.
Shodmon bu hikmatni tushundi. U butun hayoti davomida o‘zini yutqazgan insondek his qilganini, lekin aslida o‘zining ichki qo‘rquvlari unga g‘ov bo‘lib kelganini angladi.
O‘sha kundan boshlab u shikoyat qilishni bas qildi va faqat oldinga intildi. Har safar biror qiyinchilikka duch kelsa, o‘ziga shunday derdi:
— Eng katta dushmanim o‘zim edim. Endi men unga yutqazmayman!