Qashqadaryo vodiysida Bobur ismli yigit yashardi. U hayotdan ko‘ngli to‘lmagan odam edi. Har doim: “Nega men boshqalarga o‘xshab omadli emasman? Nega men doim qiyinchiliklarga duch kelaman?” deb nolirdi.
Bir kuni Bobur donishmand Xalil boboning oldiga bordi va shikoyat qildi:
— Ustoz, men harakat qilaman, lekin baribir hayotim o‘zgarmayapti. Nega ba’zi odamlar tez muvaffaqiyatga erishadi, men esa orqada qolaman?
Xalil bobo Boburni bog‘ga olib bordi va ikki daraxt oldida to‘xtadi. Biri kuchli va baland edi, ikkinchisi esa kichkina va zaif edi.
— Ko‘rib turibsanmi, bu ikkala daraxt ham bir kunda ekilgan, — dedi bobo. — Lekin biri kuchli va yam-yashil, ikkinchisi esa nimjon.
— Nega? — hayron bo‘ldi Bobur.
— Chunki birinchisi tuproqning ichki qismiga ildiz otdi. Dastlab u o‘sishda qiynaldi, lekin chuqur ildiz otgani uchun mustahkam bo‘ldi. Ikkinchisi esa faqat yuzaki ildiz chiqardi. U boshida tez o‘sdi, lekin kuchli shamolga bardosh bera olmadi.
Bobur chuqur o‘ylab qoldi.
— Ustoz, bu menga qanday bog‘liq?
— Odamlar ham xuddi shunday, bolam, — dedi Xalil bobo. — Ba’zilar tezda natija kutadi, lekin ichki kuchini rivojlantirmaydi. Shuning uchun qiyinchiliklar kelganda, yiqilib tushadi. Ammo kimdir sabr bilan o‘zini mustahkamlaydi, bilim va tajriba orttiradi. Ular boshida natijani sekin ko‘radi, lekin kelajakda bardoshli bo‘lishadi.
Bobur bu hikmatni tushundi. U o‘z hayotida tez natija kutgani, lekin o‘zini yetarlicha mustahkamlamagani uchun muvaffaqiyatga erisha olmaganini angladi.
Shu kundan boshlab u sabr bilan harakat qilishni boshladi. Endi u bilardi: mustahkam ildiz otgan daraxtni hech qanday shamol yiqita olmaydi.