Samarqandning chekka mahallalaridan birida Yusuf va Hasan ismli ikki do‘st bor edi. Ular bolalikdan birga o‘sgan, har doim birga yurishgan. Biri qaerga borsa, ikkinchisi ham o‘sha yerda bo‘lar edi.
Kunlarning birida ular katta yarmarkaga borishdi. Bozor gavjum, har tomonda qiziq narsalar bor edi. Ular bir joyda bir marvarid toshini ko‘rib qoldilar.
— Buni olamizmi? — dedi Hasan.
— Juda chiroyli, lekin qimmatga tushadi, — dedi Yusuf.
Hasan kulib:
— Men sotuvchi bilan gaplashaman, balki arzonroqga olarmiz.
Ular savdolashib, nihoyat, toshni sotib olishdi. Ammo birdan Yusufning ichida hasad uyg‘ondi.
Bu marvarid toshini men birinchi ko‘rgan edim. Hasan bo‘lsa, o‘zini hamma narsaga egalik qilganday tutdi…
Shu kechasi Yusuf marvarid toshini o‘g‘irlab, uni yashirib qo‘ydi. Ertalab Hasan uni yo‘qotganini anglab, hamma joyni qidirdi.
— Yusuf, sen ko‘rmadingmi?
Yusuf yelka qisdi.
— Yo‘q, men ham qidirdim, lekin topolmadim.
Hasan g‘amgin bo‘ldi, lekin Yusuf hech narsani aytmadi. U ichida g‘alaba qozongandek his qildi, lekin bu g‘alaba unga zavq bermadi.
Kunlar o‘tdi. Yusufning ichini noxush tuyg‘u egallay boshladi. Har safar Hasanga qarasa, o‘zini aybdor his qilardi.
Bir kuni Hasan:
— Yusuf, bilasanmi? Marvarid yo‘q bo‘lsa ham, men uni topgan kunimni eslab kulaman. Axir, biz birga edik. Eng qadrli narsa marvarid emas, do‘stligimiz edi, — dedi.
Yusufning yuragi siqildi. U bu gapni eshitib, kechasi bilan uxlay olmadi. Nihoyat, ertalab Hasanning oldiga bordi va toshni unga berdi.
— Kechir meni, Hasan. Men xato qildim…
Hasan hech narsa demadi. Faqat jilmayib:
— Endi men tushundim. Bizning do‘stligimiz marvariddan ham qimmatroq ekan, — dedi.
O‘sha kundan boshlab Yusuf hech qachon do‘stlikni mayda narsalar uchun sotmaslik kerakligini tushundi.