Ko’klamning iliq kunlaridan birida buvimning hovlisidagi so’rida o’tirib, eski xotiralarni yodga oldim. Ramazon oyi edi. Hovlimizda gullar ochilgan, behining xushbo’y hidi hammayoqni tutgan. Buvim har kuni saharga turib, o’choqda issiq non yopardi. Non hidi uyg’otardi meni.
“Qani, o’g’lim, tur endi. Ro’za tutmoqchi bo’lsang, saharlik vaqti,” derdi buvim mehribonlik bilan. O’n yoshli bola edim, lekin kattalarday ro’za tutishni xohlardim. “Bolaning niyati – yarim davlat,” derdi buvim doim.
Saharlikka Andijon palovini tayyorlardi. Qo’shni Rahima xola ham kelib, bizga qo’shilardi. “Qo’shning oting bo’lmasa ham, bording bo’lsin,” degan naql bejiz aytilmagan. Rahima xola yoshligida Qo’qondan kelgan ekan. Uning aytgan hikoyalari, eski Qo’qon hayoti haqidagi xotiralari hali-hanuz qulog’im ostida jaranglaydi.
Kunduzi maktabda o’qirdim. Ba’zan och qolardim, lekin chidar edim. “Sabr – oltin,” derdi o’qituvchimiz Botir aka. Sinfdoshlarim ham hurmat bilan qarashardi. “Kichkina bo’lsa ham, katta ishga bel bog’labdi,” deb maqtashardi.
Iftorlik vaqtida butun oila dasturxon atrofida to’planardik. Buvim shirin-shirin taomlar tayyorlardi: somsa, norin, shorda. Ayniqsa, uning qilgan no’xati mashhur edi. “Buvingning qo’li gul,” deyishardi qo’ni-qo’shnilar.
Kechqurun esa mahallada tarobeh namoziga borardik. Ko’cha-ko’ylarda odamlar, bolalar bilan to’lib-toshgan, hamma bir-biriga mehribon, ochiq chehra bilan muomala qilardi. Masjidning minorasi oy nurida yarqirab turardi.
O’sha Ramazon kunlari menga hayotning eng muhim saboqlarini berdi: sabr-qanoat, mehr-oqibat, insoniylik. Hozir o’ylasam, buvimning har bir so’zi, har bir harakati zamirida chuqur ma’no bor ekan. “Yaxshilik yerda qolmas,” derdi u. Rostdan ham, uning o’gitlari bugun mening hayot yo’limni yoritib turibdi.
Bu xotiralar yuragimda abadiy muhrlangan. Vaqt o’tgan sari ularning qadri ortib bormoqda. Buvim aytganidek: “O’tgan kunning qadrini bilmagan, kelgan kunning nashini surmaydi.”