Namanganning tog‘ etaklarida joylashgan kichik qishloqda Muhayyo ismli qiz yashardi. U bolaligidan suvga juda qiziqar, har doim daryolar, buloqlar va ko‘llarning sirlarini o‘rganishni orzu qilardi. Uning buvisi har doim bir afsonani aytib berardi:
— Tog‘ ortida bir sirli ko‘l bor. Agar oy nuri to‘g‘ri tushsa, uning suvi tilla rangga kiradi. Lekin bu faqat chin yurak bilan izlagan insongagina ko‘rinadi.
Muhayyo bu rivoyatga ishonar, lekin hech kim bu ko‘lni qayerdaligini bilmasdi.
Bir kuni u eski hujjatlar orasidan qog‘oz parchalarini topdi. Unda g‘alati ramzlar va chiziqlar chizilgandi. Ular xaritaga o‘xshardi. Muhayyo chizmalarning ma’nosini tushunishga harakat qildi va nihoyat, ular tog‘dagi yo‘llarni ko‘rsatayotganini bildi.
U yolg‘iz holda sayohatga otlandi. Tog‘lar orasida uzoq yurib, oxir-oqibat mayda buloqlar oqib turgan g‘aroyib vodiyga yetib bordi. Lekin hech qanday ko‘l ko‘rinmasdi.
Muhayyo kechgacha kutdi. Oy chiqib, vodiyga nurlarini socha boshlaganida, buloq suvlari asta-sekin jilolanib, pastda yaltirab turgan yashirin ko‘l yuzaga chiqdi! Uning suvi tilla rangda tovlanardi.
Muhayyo hayratda qotib qoldi. U qo‘llarini suvga botirdi va yuragida iliq bir tuyg‘u his qildi. Go‘yo tabiat unga sirlarini ochayotgandek edi.
U qishloqqa qaytib, bu joy haqida olimlarga xabar berdi. Tadqiqotchilar ko‘lda noyob mineral suv borligini aniqlashdi va bu joyni tabiiy yodgorlik sifatida e’lon qilishdi.
Endi bu ko‘l faqat afsona emas edi. Bu, o‘z orzusi ortidan yurgan qizning kashfiyoti edi.