Surxondaryoning tog‘ bag‘ridagi qishloqda Otabek ismli chorvador yigit yashardi. U bolaligidan tog‘larning sirli hikoyalarini eshitib katta bo‘lgan, lekin eng hayratlanarlisi — qishloq keksa oqsoqoli aytib bergan afsona edi.
— Bu tog‘larda qadimda yo‘lbars yashagan, — degan edi chol. — Kim uning izlarini topsa, ulkan omad va qudratga ega bo‘ladi.
Otabek bu hikoyaga ishonmagan, lekin bir kuni kechqurun chorvasini izlab, uzoq tog‘ etaklariga borib qoldi. U yerda, yumuq tuproq ustida nimanidir ko‘rib qotib qoldi — bu katta panjalarning aniq izlari edi!
U yuragini qo‘liga olib, izlarning ortidan bordi. Izlar uni g‘orga yetakladi. Ichkariga qadam qo‘yganda, devorlardagi g‘alati naqshlarni ko‘rdi. Ularda qadimiy jangchilar, yo‘lbarslar va sirli ramzlar tasvirlangan edi.
Shu payt bir sharpaning ovozi eshitildi:
— Kim bu yerga kirdi?
Otabek qo‘rqqanidan ortga tisarildi. Ammo ovoz qo‘rquvga o‘xshamasdi. U beixtiyor javob berdi:
— Men faqat yo‘lbars izlarini izladim…
Qorong‘ulik ichidan bir nur paydo bo‘ldi. Otabek devorga yaqin kelib qaradi — bu naqshlar oddiy emasdi. Ular yo‘lbarsga o‘xshab qilingan, ammo ichki chiziqlari qadimiy bitiklarni eslatardi.
Ertasi kuni Otabek qishloqqa qaytdi va topgan narsalarini oqsoqolga aytib berdi. Chol esa jilmayib dedi:
— Yo‘lbars izlarini topdingmi? Endi sen faqat chorvador emas, balki bu tog‘larning sirini biladigan insonsan.
Shu kundan boshlab, Otabek qishloq tarixini tiklashga, eski afsonalarni yozib olishga bel bog‘ladi. Uning ismi butun vodiy bo‘ylab tarqaldi.