Yo‘qolgan Surnay
Xivaning qadimiy mahallalaridan birida, bolaligidan cholg‘uga mehr qo‘ygan Jamshid ismli yigit yashardi. Uning otasi mahallaning eng mohir surnaychisi edi va har doim:
— O‘g‘lim, surnay — bu yurak tilidir, uni his qilgan odam hech qachon yolg‘iz bo‘lmaydi, — derdi.
Ammo bir kuni otasi vafot etdi, va u meros qoldirgan surnay ham g‘oyib bo‘ldi. Jamshid otasining yodgorligini topish uchun Xivaning eski bozorlarini, yerto‘lalari va qarovsiz hovlilarini kezdi, lekin natija yo‘q.
Kunlarning birida u Toshhovuz bozorida g‘alati bir cholni uchratdi. U qadimiy surnayni ushlab turardi. Jamshid surnayni darrov tanidi — bu otasining asbobi edi!
— Bu surnay menga begona emas, — dedi Jamshid ehtiyotkorlik bilan.
Chol jilmaydi.
— Ha, bu surnay egasini izlab yuribdi. Undan chiroyli kuylar eshitdim, lekin u faqat bitta qo‘lga mos tushgandek tuyuldi. Qani, sen ham bir bor chalaqol.
Jamshid surnayni qo‘liga oldi va otasi o‘rgatgan eski kuylarni chaldi. Havoda ma’yus, lekin sehrli ohang yangradi. Chol ko‘zlarini yumdi va bosh irg‘adi.
— Endi u to‘g‘ri egasiga qaytdi, — dedi u.
Shundan so‘ng, Jamshid har kuni bozor markazida chaladigan bo‘ldi. Uning surnayi Xivaning tor ko‘chalarida yangray boshladi. Ko‘p yillar o‘tsa ham, otasining ovozi kuy orqali yashashda davom etdi.