“Aqlli Eshak”
Bir qishloqda Rustam ismli dehqon yashardi. Uning yuk tashish uchun ishlatadigan bitta eshagi bor edi. Rustam eshakni qattiq ishlatar, lekin unga yaxshi qarashni unutardi. Ko‘pincha ozgina yem berar, ba’zan esa asossiz urishib ham qo‘yardi.
Bir kuni Rustam eshagiga yuk ortib, tog‘ yo‘lidan ketayotgan edi. To‘satdan eshak chuqurga tushib ketdi. Rustam uni chiqarishga harakat qildi, lekin qo‘li kelmadi. Oxiri u shunday o‘yladi:
— Eshak allaqachon qari, baribir uncha foydasi yo‘q. Undan qutulgani yaxshi.
Shunday qilib, u chuqurni tuproq bilan to‘ldirishga qaror qildi. U har safar belkurak bilan tuproq tashlaganda, eshak gavdasiga tushayotgan tuproqni sezdi va darrov ustidan silkinib tashlab, qadam qo‘ya boshladi. Bu hol yana takrorlandi: Rustam tuproq tashlaydi, eshak silkinib, tepaga chiqib oladi.
Oxiri, ko‘p urinishlardan so‘ng, eshak chuqurdan chiqib oldi! Rustam hayratdan qotib qoldi. U eshagini bunchalik aqlli deb o‘ylamagandi. Shundan so‘ng u tushundi: **hayot ba’zan bizga muammolarni “tuproq” kabi tashlaydi, lekin agar taslim bo‘lmasak va har doim oldinga harakat qilsak buladi.